UZAKTAN ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ’NİN GETİRDİĞİ DÜZENLEMELER

29.03.2021

UZAKTAN ÇALIŞMA (EVDEN ÇALIŞMA) NEDİR? UZAKTAN ÇALIŞAN İŞÇİLERİN HAKLARI NELERDİR? İŞVEREN UZAKTAN ÇALIŞMAYA ZORLAYABİLİR Mİ? ÇALIŞANLAR UZAKTAN ÇALIŞMAYA GEÇMEYİ TALEP EDEBİLİR Mİ?

“Uzaktan çalışma” kavramı 2016 yılında yapılan değişiklik ile 4857 sayılı İş Kanunu’nun (“Kanun”) 14. Maddesinde düzenlenmiştir.  Kanun’da yer verilen tanımıyla uzaktan çalışma; işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan bir iş ilişkisidir.

Dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgınıyla birlikte iş hayatındaki çalışma sisteminde birçok değişiklik yaşanmıştır. Pandemi öncesi yaygın olmayan bu çalışma yöntemi, değişen koşullarla birlikte yaygınlaşmış ve ihtiyaçlar doğrultusunda konu ile ilgili yeni düzenlemelere gereksinim duyulmuştur.

Bu nedenle uzaktan çalışma kavramı ile ilgili Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından düzenleme yapılmış ve Kanun’un 14. Maddesi uyarınca uzaktan çalışan işçileri ve bunların işverenlerini kapsayan “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” (“Yönetmelik”) 10/03/2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Uzaktan Çalışma Yönetmeliği’nde düzenlenen başlıca konular şunlardır; 

·       İş Sözleşmesinin Şekli ve İçeriği 

Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmelerinin yazılı olması geçerlilik şartı olarak düzenlenmiş ve ayrıca iş sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususların, işveren tarafından sağlanan iş araçları gibi çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alacağı belirlenmiştir.

·       Çalışma Mekanının Düzenlenmesi ve İş araçlarının Sağlanması

Gerekli olması halinde uzaktan çalışmanın yapılacağı mekânla ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanacaktır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenecektir.

Uzaktan çalışanın işin gerekliliği bakımından ihtiyacı olan malzeme ve iş araçlarının işveren tarafından sağlanacağı, bunların kullanım esasları ile bakım ve onarım koşullarının uzaktan çalışana bildirileceği düzenlenmiştir. Ancak iş sözleşmesi ile aksi kararlaştırılabilir.

Yönetmelik uyarınca, iş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilerek işçi tarafından imzalı bir nüshasının çalışanın işçinin özlük dosyasında saklanması gerekmektedir. Ancak bu liste, iş sözleşmesinde veya sözleşmenin ekinde yer alıyorsa ayrıca belge düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

·       Üretim Maliyetinin Karşılanması 

İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususların iş sözleşmesinde belirtilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

·       Çalışma Süresinin Belirlenmesi 

Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresinin iş sözleşmesinde belirtileceği düzenlenmiştir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilecektir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Bu düzenleme ile mevzuat sınırları içerisinde taraflar çalışma saatlerinde değişiklik yapabilecektir. Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı da uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecektir.

·       Verilerin Korunması

Uzaktan çalışanın işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirilmesi ile bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınması yükümlülüğünün işverende olduğu düzenlenmiştir. İşveren korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşme ile belirlemelidir. Korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunludur.

·       İş Sağlığı ve Güvenliği 

İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür. Bu konu ile ilgili gerekli önlemleri aldığını ispat yükü de işverenin üzerindedir. 

·       Uzaktan Çalışmanın Yapılamayacağı Haller

Yönetmelikle bazı iş kolları uzaktan çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecektir.

·       Uzaktan Çalışmaya Geçiş

İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir. 

·       İşçinin Uzaktan Çalışma Talebi ve İşyerinde Çalışmaya Dönme Talebi

İşçinin uzaktan çalışma yöntemini talep etmesi hali de Yönetmelik’te düzenlenmiştir. İşçinin yazılı olarak yapacağı uzaktan çalışma talebi, işveren tarafından işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar uyarınca değerlendirilecektir. İşverenin değerlendirmesini otuz gün içinde  işçiye talebin yapıldığı usulle bildirmesi gerekmektedir. Talep kabul edilirse Yönetmelik’te düzenlenen iş sözleşmesinin şekil ve içeriğine uygun sözleşme yapılacaktır.

Uzaktan çalışmaya geçen işçi, aynı talep usulüyle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirmelidir. 

·       İşçinin İşveren Tarafından Uzaktan Çalışmaya Geçirilmesi

Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmayacağı Yönetmelik ile düzenlenmiştir.

 

SONUÇ

İşçilerin uzaktan çalışmaya ilişkin taleplerini yazılı olarak işverene iletmeleri ve iş sözleşmesini bu doğrultuda düzenlenmesine dikkat etmeleri; işverenlerin ise  işçinin çalışma mekanlarının düzenlenmesi ve iş araçlarının sağlanması konusunda yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzaktan çalışılan dönemde de gerekli bilgilendirmeyi yapmaları,  kişisel verilerin korunmasına ilişkin gerekli hukuki ve teknik tedbirleri almaları konuları Yönetmelik ile birlikte önem kazanmıştır.

UYARI     : Web sitesi ve sosyal medya hesaplarımızda yer alan yayın ve içeriklerin telif hakkı Av. Cansu Balcı ile Av. Beril Akgün Kacar’a aittir. Yer alan bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup, herhangi bir şekilde danışmanlık veya avukatlık hizmeti verilmesi anlamına gelmemektedir. Yayınların başka web sitelerinde kullanılması ancak açıkça ve görülür şekilde yayının yer aldığı “www.balci-hukuk.com” adresi üzerindeki linke yer verilmesi suretiyle olabilecektir. İçerikler bu koşula uyulmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz.